De drie ultieme oplossingen om je benen stil te houden

Ben je een instructeur? Dan heb je vast wel eens te maken gehad met een ruiter die zijn benen niet stil kon houden. Ook als je zelf zo’n ruiter bent erger je je wel eens aan die wiebelbenen.

De oplossing, je benen ‘gewoon’ stilhouden, is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Want moet je dan correct leren drijven? Je benen laten afhangen? Vastknijpen? Meebewegen? Op een andere plek houden? Een nieuw zadel? Opgeven?

Als trainer kijk ik altijd goed naar mijn ruiters. Waar komt het probleem vandaan? Zijn de enkels het probleem, het onderbeen? De knie of het bovenbeen? De zit en houding van de ruiter misschien? Want dat het probleem ergens in het been zit, lijkt logisch. Maar toch is dat niet altijd zo!

Belangrijker dan het probleem constateren, is dat je de oorzaak kan lokaliseren. Want heb je de oorzaak te pakken, dan kun je dat gaan oplossen. Het kan dus best zijn dat je je onderbeen niet stil kan houden, maar dat de oorzaak in het knijpen met het bovenbeen zit. De oorzaak zit dus ergens anders dan het probleem. Zou je niet de oorzaak aanpakken, maar de locatie van het probleem, dan kan het zomaar zijn dat je het gevolg (wiebelbenen) aan het verdoezelen bent in plaats van aanpakken en oplossen.

Het niet stil kunnen houden van je benen kan verschillende oorzaken hebben.

1. Je klemt je met je bovenbenen vast aan je zadel waardoor je onderbenen juist extra bewegen. Door op één punt je benen helemaal klem te zetten, zal je op een ander punt juist meer gaan bewegen. Ruiters met flapperende onderbenen hebben vaak de neiging dit te compenseren door te klemmen met hun knieën en bovenbenen. Het vastzetten van je bovenbenen heeft nóg een nadeel, je duwt jezelf namelijk uit je zadel omhoog. Hierdoor zal je nooit onafhankelijk kunnen zitten.
2. Je mist core stability, ofwel vormspanning of rompstabiliteit. Een andere oorzaak voor wiebelbenen is het juist ontbreken van enige ‘vastigheid’. Heb je het gevoel dat je in je hele lijf balans en evenwicht mist, doordat je altijd zo mee-schud met je paard. Je zal hier het meeste last van hebben tijdens het doorzitten in draf en in de galop. Vormspanning is het aanspannen van je spieren (met name in je romp) om in balans te kunnen blijven zitten. Aanspannen is duidelijk iets anders dan gespannen of spanning.
3. Je drijft bewust of onbewust elke pas die je paard zet. Sommige ruiters hebben zichzelf aangeleerd om elke pas te drijven. Ondanks dat hun paard er geen pas harder van gaat lopen, toch blijven ze dit stug doen. Vaak duwen deze ruiters met hun billen een zetje extra mee, waardoor hun paard zich nog ongemakkelijker zal voelen. Het paard stompt op deze manier af, en zal juist nóg slechter aan de beenhulpen staan dan wanneer je juist weinig maar effectief drijft.

Als je het moeilijk vind om je benen stil te houden, heb je jezelf vast kunnen inschalen bij één van bovenstaande type oorzaken. Nu de oplossingen!
Hoor je tot type 1 en zet je je bovenbenen klemvast? De oplossing is net zo simpel als het lijkt. Door (met name de binnenkant van je bovenbenen) te ontspannen en los te laten bungelen zal je gaan méé bewegen met je paard. Hierdoor komt je bovenbeen mooi mee en ‘op gevoel’. Je onderbeen zal automatisch een stuk rustiger blijven liggen op de plek. Je laat je gewrichten (heup, knie, enkel) werken en scharnieren waardoor de ‘schokken’ worden opgevangen. Let op, dit vergt oefening en consequentie! Je bent snel geneigd om naar je oude vertrouwde foute houding terug te vallen. Er zijn verschillende oefeningen die je enorm goed helpen om dit te leren, deskundige hulp is hierbij een must!

Ging er een lichtje branden bij type 2? Je mist vormspanning en stabiliteit. Het is moeilijk om te bepalen hoeveel of hoe weinig je je spieren moet aanspannen. En elke spiergroep heeft een eigen functie, dus niet alles moet op dezelfde spierspanning staan. Om je alvast op weg te helpen heb ik de volgende oefening voor je. Doe alsof je buik en je rugspieren een elastiekje zijn. Het elastiek loopt over je schouders langs je rug, onder je billen door en via je buik weer naar boven richting je schouders. Een elastiek zal altijd op alle kanten evenveel druk of buiging geven. Span je buikspieren en je rugspieren dus precies zoveel aan dat je in evenwicht blijft. Je mag niet hangen in je rug (bolle rug) of te strak worden in je rug (holle rug). Evenwicht of balans is gelijkzijdigheid. Door controle te houden over je romp zullen je benen ook stiller op de plek blijven liggen.

Het laatste type is type 3, de ruiters met de altijd drijvende benen. De oplossing is hier met name het afleren van het geven van overbodige en overmatige been hulpen. Ruiters die dit doen rijden vaak een paard die wat flegmatiek is (geworden!). Een paard wordt niet sloom of traag geboren, hij wordt afgestompt door een ruiter die een enorme hoeveelheid aan hulpen doorgeeft aan zijn paard. Pas als je de hulpen kan terugbrengen tot het minimale zal je paard gaan reageren op deze uitsluitend effectieve hulpen. Denk tijdens het rijden aan het volgende: als ik nu drie keer mijn been aanleg, gaat mijn paard dan daadwerkelijk drie keer harder stappen? Wees eens eerlijk… Niet hè! Stop met overbodige hulpen en laat je been gewoon hangen, elke pas je knie naar beneden laten zakken. Niet met je billen mee duwen, gewoon even afwachten. Geloof me, je paard is slim genoeg om te leren dat hij moet blijven lopen op het zelfde tempo tot jij een nieuwe hulp geeft. Ook hier, consequent zijn is één van de sleutels.

Kortom, kijk als instructeur goed naar je ruiters en localiseer de oorzaak van het probleem. Zo kun je ruiters leren hun vormspanning op te bouwen, hun bovenbeen te laten hangen of hun been af te laten hangen in plaats van continu drijven.